Οφθαλμιατρική ζώων: Παθήσεις του επιπεφυκότα στα ζώα – vets.com.gr

 Οφθαλμιατρική ζώων: Παθήσεις του επιπεφυκότα στα ζώα
Τι είναι ο επιπεφυκότας και τι η επιπεφυκίτιδα στα ζώα
Επιπεφυκίτιδα σε σκύλο και σε γάτα
Που οφείλονται οι επιπεφυκίτιδες σε ζώα

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΑΡΘΡΟΥ: ΠΑΠΑΙΩΑΝΝΟΥ ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΚΤΗΝΙΑΤΡΟΣ – ΟΦΘΑΛΜΙΑΤΡΟΣ* 

   Ο επιπεφυκότας είναι μία λεπτή μεμβράνη που καλύπτει αφ΄ενός τον βολβό του οφθαλμού εξωτερικά και αφ’ ετέρου τα βλέφαρα από την εσωτερική τους επιφάνεια. Η πιο συνηθισμένη πάθηση που εμφανίζει ο επιπεφυκότας είναι η φλεγμονή του, δηλαδή η επιπεφυκίτιδα, η οποία χαρακτηρίζεται από αγγειοδιαστολή και οίδημα. Πρόκειται για μια ομάδα ασθενειών που έχουν σαν κύριο χαρακτηριστικό τους το κόκκινο ερεθισμένο μάτι. Τα συνοδά συμπτώματα μπορούν να ποικίλουν.

   Η επιπεφυκίτιδα είναι η πιο κοινή ασθένεια των ματιών σε όλα τα κατοικίδια ζώα, και έχει πολλές αιτίες. Επιπεφυκίτιδα μπορεί να προκληθεί από μια ιογενή ή βακτηριακή λοίμωξη, από ένα παράσιτο (όπως τα τσιμπούρια) και από αλλεργίες. Οι κρότωνες ιδίως, είναι τα εξωπαράσιτα που μπορούν να μεταδώσουν και να προκαλέσουν επιπεφυκίτιδα, καθώς επίσης και μια μεγάλη ποικιλία από παράσιτα μπορούν να προκαλέσουν επιπεφυκίτιδα. Τις επιπεφυκίτιδες τις χωρίζουμε σε λοιμώδεις και μη λοιμώδεις ανάλογα με το αν ευθύνεται ή όχι κάποιος μικροοργανισμός (βακτήριο, ιός, μύκητας, παράσιτο) για την εμφάνισή τους. Οι τρεις βασικοί τύποι επιπεφυκίτιδας είναι η λοιμώδης επιπεφυκίτιδα, η αλλεργική και η χημική.

   Στα νεαρά ζώα την επιπεφυκίτιδα την αποκαλούμε και νεογνική οφθαλμία. Η νεογνική οφθαλμία οφείλεται στην μόλυνση κατά τον τοκετό από τον κόλπο της μητέρας. Κάτι πολύ εύκολο να συμβεί, αν σκεφτεί κανείς, ότι ο τοκετός στις σκύλες έχει χρονική διάρκεια 24 ώρες. Στα μεγαλύτερα ζώα ο επιπεφυκότας μπορεί να μολυνθεί όπως είπαμε από πολλά αίτια (μικρόβια, ιούς). Ένα ζώο που πάσχει από επιπεφυκίτιδα μπορεί να μην παρουσιάζει απολύτως τίποτε άλλο . Μπορεί όμως η επιπεφυκίτιδα να συνοδεύει μία γενικότερη λοίμωξη του οργανισμού. Σε όλες τις περιπτώσεις τα μάτια του ζώου είναι κόκκινα, δακρυσμένα με άφθονες εκκρίσεις άλλοτε διαφανείς, άλλοτε πυώδεις, άλλοτε κίτρινες ή πράσινες, οι οποίες μαζεύονται ανάμεσα στα βλέφαρα και τα κολλούν. Αυτό γίνεται έντονα εμφανές ιδίως την ώρα του ύπνου. Μερικές μορφές επιπεφυκίτιδας μπορεί να είναι υπεροξείες. Οι υπεροξείες μορφές επιπεφυκίτιδας παρουσιάζονται μέσα σε λίγες ώρες. Πολύ συχνά οι υπεροξείες επιπεφυκίτιδες είναι αιμορραγικές καθώς από την έντονη φλεγμονή προκαλείται ρήξη των αγγείων του επιπεφυκότα και δημιουργία επιφανειακών αιματωμάτων.

   Οι επιπεφυκίτιδες είναι πιο συχνές τους κρύους μήνες του χρόνου και συνήθως είναι μεταδοτικές. Οι επιπεφυκίτιδες δεν είναι πάθηση μόνο των μικρών ζώων και ιδίως σε ιογενείς περιπτώσεις έχουμε προσβολή σε όλες τις ράτσες και των σκύλων και των γατιών, ανεξάρτητα του φύλου και της ηλικίας. Η μετάδοση της επιπεφυκίτιδας από το ένα ζώο στο άλλο γίνεται εύκολα με τα σταγονίδια του αέρα, από βήχα, το σάλιο ή το φτάρνισμα. Οι επιπεφυκίτιδες δεν αφήνουν ανοσία και ένα ζώο μπορεί να ξαναμολυνθεί όταν έλθει σε νέα επαφή με το μικρόβιο ή τον ιό. Παρ’ όλη την ενοχλητική εμφάνιση δεν είναι σοβαρές παθήσεις και θεραπεύονται γρήγορα με αντιβιοτικά κολλύρια, μετά από τις οδηγίες του κτηνίατρου. Σε όλες τις περιπτώσεις απαιτείται σχολαστική καθαριότητα και κυρίως καλό καθαρισμό των ματιών που έχουν εκκρίσεις.

   Υπάρχουν όμως και επιπεφυκίτιδες που δεν οφείλονται σε λοίμωξη αλλά σε αλλεργική αντίδραση του επιπεφυκότα σε διάφορα αλλεργιογόνα. Τέτοια αλλεργιογόνα είναι τα μόρια της σκόνης και των ξερών φυτών που αιωρούνται στον αέρα, οι γύρεις και τα κοκκία από έντομα που συνήθως την άνοιξη και το φθινόπωρο υπάρχουν σε υπερπαραγωγή και έρχονται σε επαφή με τα μάτια των μικρών μας φίλων. Αυτές είναι οι λεγόμενες αλλεργικές επιπεφυκίτιδες και τα συμπτώματά τους είναι μια έντονη φαγούρα, δακρύρροια και κυρίως τα κόκκινα μάτια. Άλλες φορές όμως η αντίδραση δεν φαίνεται τόσο εύκολα, καθώς γίνεται στο τμήμα του επιπεφυκότα που είναι κάτω από τα βλέφαρα. Στη περίπτωση αυτή  δημιουργούνται αλλοιώσεις, οι οποίες με το ανοιγόκλεισμα των βλεφάρων προκαλούν ερεθισμό στον κερατοειδή και έτσι το ζώο κάνει κινήσεις που ομοιάζουν με τικς, ή προσπαθεί να ανακουφίσει τα μάτια του ξύνοντας τα με τα πόδια. Τις διάφορες αυτές μορφές αλλεργικών εκδηλώσεων στα μάτια στων ζώων, συνήθως δεν είναι δυνατόν να βρούμε το αίτιο που τις προκαλεί ακόμη και με ειδικά τεστ. Η επιπεφυκίτιδα, ακόμη, μπορεί να είναι σύμπτωμα της αλλεργικής ρινίτιδας. Τέλος, πολλές φορές, παράλληλα με την προσβολή του επιπεφυκότα, προσβάλλεται και ο κερατοειδής (ο διαφανής χιτώνας του ματιού) με αποτέλεσμα να έχουμε την λεγόμενη κερατοεπιπεφυκίτιδα. Αυτό συμβαίνει πιο συχνά στις ιογενείς λοιμώξεις. Στη περίπτωση αυτή τα συμπτώματα είναι πιο βαριά και μπορεί να προκληθεί και μείωση της όρασης αν προσβληθεί το κέντρο του κερατοειδούς. Οι πιο βαριές μορφές κερατοεπιπεφυκίτιδας είναι η επιδημική κερατοεπιπεφυκίτιδα (οφείλεται σε αδενοιούς) και η ερπητική κερατοεπιπεφυκίτιδα (οφείλεται στον ιο του έρπη).

   Διατηρώντας τα μάτια του ζώου σας υγιή, αυτό είναι πολύ σημαντικό για την υγεία του. Η περιοχή γύρω από τα μάτια καθώς και τα μάτια του είναι μια πολύ ευαίσθητη και σημαντική περιοχή. Ο κτηνίατρος – οφθαλμίατρος είναι ο μόνος ειδικός για την εξασφάλιση της υγείας των ματιών και ο μόνος για να διαγνώσει όλες τις οφθαλμικές παθήσεις και να δώσει την κατάλληλη θεραπευτική αγωγή για την ανακούφιση του πάσχοντος ζώου. Σε περιπτώσεις που η επιπεφυκίτιδα παρατηρείται με μεγάλη εποχιακή συχνότητα, τότε θα πρέπει να δοθεί και η κατάλληλη προληπτική θεραπεία, έτσι που όταν έρθει ο καιρός των αλλεργικών κρίσεων, αυτές να έχουν μικρότερη διάρκεια και ένταση. Οι αλλεργικές επιπεφυκίτιδες προσβάλλουν συχνότερα τα νεαρά ζώα. Τόσο η μολυσματική όσο και η αλλεργική επιπεφυκίτιδα, δεν προσβάλλουν ποτέ μόνιμα την όραση.

* Η ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΠΑΠΑΙΩΑΝΝΟΥ ΕΙΝΑΙ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΤΟΥ ΟΦΘΑΛΜΟΛΟΓΙΚΟΥ     ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ “ΠΑΠΑΙΩΑΝΝΟΥ” ΚΤΗΝΙΑΤΡΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ