Γλαύκωμα σε ζώα – vets.com.gr

Οφθαλμιατρική ζώων: Γλαύκωμα σε ζώα
Τι είναι το γλαύκωμα; Τι προκαλεί το γλαύκωμα;
Ποιοι είναι οι διαφορετικοί τύποι γλαυκώματος
Συμπτώματα και διάγνωση του γλαυκώματος
Πως ανιχνεύεται το γλαύκωμα; Πως θεραπεύεται το γλαύκωμα;

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΑΡΘΡΟΥ: ΠΑΠΑΙΩΑΝΝΟΥ ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΚΤΗΝΙΑΤΡΟΣ – ΟΦΘΑΛΜΙΑΤΡΟΣ*

   Το γλαύκωμα είναι νόσος του οπτικού νεύρου. Το οπτικό νεύρο μεταφέρει τις εικόνες από το μάτι στον εγκέφαλο. Είναι σαν ένα ηλεκτρικό καλώδιο που περιέχει τεράστιο αριθμό συρμάτων. Το γλαύκωμα μπορεί να προκαλέσει βλάβη στις νευρικές ίνες, προκαλώντας τη δημιουργία τυφλών σημείων. Εάν το οπτικό νεύρο έχει καταστραφεί σε όλη του την έκταση, προκαλείται ολική τύφλωση.

Το γλαύκωμα είναι μία από τις κύριες αιτίες τύφλωσης σε μικρά ζώα.

   Στον οφθαλό υπάρχει το ενδοφθάλμιο υγρό, που ονομάζεται υδατοειδές υγρό και παράγεται στο ακτινωτό σώμα πίσω από την ίριδα (το έγχρωμο τμήμα του ματιού). Αυτό το υγρό ρέει και αποχετεύεται στην αποχετευτική γωνία του ματιού, κάτι ανάλογο με ένα κόσκινο-κάτι σαν δίκτυ, για να καταλήξει στην αιματική κυκλοφορία. Το υδατοειδές υγρό παράγεται και περνάει από το μάτι πάντα με σταθερό ρυθμό και με αποτέλεσμα μια σταθερή ενδοφθάλμια πίεση που κυμαίνεται από 15-25 mm του Hg. Γλαύκωμα είναι η παθολογική εκείνη κατάσταση κατά την οποίαν παρατηρείται αύξηση της ενδοφθάλμιας πίεσης στο εσωτερικό του ματιού, με αποτέλεσμα την απώλεια της όρασης. Η υψηλή πίεση ‘ομως, καθ΄αυτή δε σημαίνει πάντα ότι το ζώο έχει γλαύκωμα. Σημαντικοί παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν, την ηλικία, την ράτσα, το οικογενειακό ιστορικό γλαυκώματος, τους πιθανούς προηγούμενους τραυματισμούς στο μάτι, ιστορικό σοβαρής αναιμίας, καταπληξίας (shock), ή υπότασης

    Συνεπώς η απόφραξη εκροής του υδατοειδούς υγρού, η συσσώρευση του και η αύξηση της πίεσης μέσα στο μάτι, σε συνδοιασμό με κάποιους άλλους παράγοντες είναι το σύνολο του μηχανισμού που προκαλεί το γλαύκωμα.

   Υψηλή πίεση στον αμφιβληστροειδή και στο οπτικό νεύρο για αρκετές ώρες, προκαλεί μόνιμες βλάβες αλλά επίσης μπορεί να οδηγήσει και σε τύφλωση.

   Σε γενικές γραμμές, υπάρχουν θεωρητικά δύο μεγάλες κατηγορίες γλαυκώματος.
1.- Πρωτογενές γλαύκωμα. Στην περίπτωση αυτή συνεπάγεται απουσία προηγούμενης οφθαλμικής νόσου.
2.-Δευτερογενές γλαύκωμα. Εδώ μιλάμε για παθολογικές καταστάσεις, που είναι συνέπεια ορισμένων άλλων προϋπαρχόντων οφθαλμικών νόσων.

   Το πρωτογενές γλαύκωμα προκαλείται από τη μειωμένη ροή του υγρού και την ανώμαλη λειτουργία της αποχετευτικότητας του. Είναι αποδεδειγμένο ότι εμφανίζεται σε ορισμένες φυλές σκύλων και θεωρείται ότι έχει κληρονομική βάση. Μπορεί να γεννηθούν κουτάβια με γλαύκωμα; Δυστυχώς ναι. Διότι υπάρχει το σύνδρομο συγγενούς γλαυκώματος, που ίσως μπορεί να αντιμετωπισθεί με έγκαιρη διάγνωση από τον κτηνίατρο- οφθαλμίατρο. Αυτός ο τύπος του γλαυκώματος έχει συχνή εμφάνιση σε φυλές όπως το Beagle, Poodle, νορβηγική Elkhound, Cocker Spaniel, Basset Hound, Samoyed, Σαρ Πέι και Chow Chow, αλλά μπορεί να παρατηρηθεί σε οποιαδήποτε άλλη φυλή.

   Το δευτερογενές γλαύκωμα είναι το αποτέλεσμα ορισμένων άλλων οφθαλμικών ασθενειών που εμπλέκονται με τη φυσική ροή των οφθαλμικών υγρού. Ασθένειες που προκαλούν συνήθως το δευτερογενές γλαύκωμα είναι οφθαλμικές φλεγμονές, εξάρθρωση φακού, οφθαλμικό τραύμα και ύπαρξη ενδοφθάλμιων όγκων.

   Σε περίπτωση είτε πρωτογενούς, είτε δευτερογενούς γλαυκώματος, όπου το οπτικό νεύρο έχει υποστεί ζημιά, τότε η μόνιμη αποκατάσταση της όρασης είναι θεωρητικά απίθανη. Συχνά σε περιπτώσεις πολύ μεγάλων αυξήσεων της ενδοφθάλμιας πίεσης, το μάτι χάνει την λειτουργικότητα του μόνιμα και το ζώο υποφέρει από πόνους.

   Συμπτώματα γλαυκώματος. Τα περισσότερα κατοικίδια ζώα με γλαύκωμα θα αποκτήσουν ένα κόκκινο μάτι και θα υποφέρουν από έντονο πόνο. Επίσης θα εμφανίζουν απώλεια όρεξης, υπερβολική υπνηλία και αισθητή μείωση των δραστηριοτήτων τους. Η μείωση της όρασης συνήθως δεν αναγνωρίζεται εάν δεν θίγονται και τα δύο μάτια.

   Διάγνωση γλαυκώματος. Η διάγνωση του γλαυκώματος είναι με βάση το ιστορικό, τα κλινικά συμπτώματα και εξέταση με τονόμετρο και η τεχνική gonioscopy. Τα κλινικά συμπτώματα του γλαυκώματος περιλαμβάνουν ένα «κόκκινο μάτι» με έντονη διαστολή της κόρης. Σε μεταγενέστερα στάδια, το μάτι μπορεί να εμφανιστεί διογκωμένο και μεγάλο.

Το τονόμετρο είναι ειδικό μηχάνημα για τη μέτρηση της ενδοφθάλμιας πίεσης. Σήμερα στο “ΠΑΠΑΙΩΑΝΝΟΥ” ΚΤΗΝΙΑΤΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ χρησιμοποιούμε το ψηφιακό τονόμετρο, ως απόλυτα αξιόπιστο μέσο διάγνωσης. 

Gonioscopy είναι η τεχνική που χρησιμοποιείται για την αξιολόγηση της αποχέτευσης του υδατοειδούς υγρού. Γίνεται ένας πλήρης έλεγχος της ανατομικής γωνίας που σχηματίζεται μεταξύ του κερατοειδούς και της ίριδας του ματιού. Η σημασία αυτής της διαδικασίας είναι πολύ σημαντική στη διάγνωση και την παρακολούθηση των διαφόρων όρων που σχετίζονται με το γλαύκωμα. Η τεχνική αυτή είναι απαραίτητη για την αξιολόγηση και την αντιμετώπιση των πιθανών κινδύνων εμφάνισης γλαυκώματος, ή προδιάθεσης σε αυτό.

   Θεραπεία γλαυκώματος.  Κατά κανόνα η βλάβη που προκαλείται από το γλαύκωμα είναι μη αναστρέψιμη.Τα ζώα που πάσχουν από γλαύκωμα παρουσιάζουν συνήθως πόνο ή δυσφορία που σχετίζονται άμεσα με την αυξημένη ενδοφθάλμια πίεση. Μετά την αρχική διάγνωση του γλαυκώματος, το πάσχον ζώο αντιμετωπίζεται αρχικά με θεραπευτική αγωγή και ακολούθως με χειρουργική επέμβαση. Αυτό μπορεί να απαιτήσει μια σύντομη περίοδο της νοσηλείας. Μόλις η ενδοφθάλμια πίεση έχει τεθεί υπό έλεγχο, ρυθμίζονται τα επίπεδα συντήρησης των φαρμάκων που προβλέπονται για μακροχρόνια θεραπευτική χορήγηση. Φάρμακα που χρησιμοποιούνται συνήθως είναι εκείνα που αποσκοπούν στη βελτίωση της εκροής του υδατοειδούς υγρού ή στη μείωση της παραγωγής του. Σε πολλές περιπτώσεις του πρωτογενούς γλαυκώματος, είναι αδύνατον να ελεγθεί η πίεση με φάρμακα μόνο και για το λόγο αυτό εφαρμόζονται μια ποικιλία από χειρουργικές τεχνικές που αποσκοπούν στην ενίσχυση του ελέγχου της πίεσης. Η χειρουργική επέμβαση με Λέιζερ και cryosurgery (κρυοχειρουργική, κρυοθεραπεία) έχουν στόχο να θέσουν υπό έλεγχο την παραγωγή του υδατοειδούς υγρού μέσα στο μάτι.

   Σε ασθενή ζώα που έχουν δευτερογενές γλαύκωμα και σχετίζεται με εξάρθρωση του φακού τότε μπορεί να απαιτείται η χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεση του φακού.

   Μια ενδοφθάλμια προσθετική επέμβαση (που ονομάζεται intrascleral prosthesis) γίνεται για τα μάτια ασθενούς ζώου που κατέληξε τυφλό λόγω της αυξήσης της ενδοφθάλμιας πίεσης. Μετά από αυτή τη διαδικασία, ελάχιστη προσοχή χρειάζεται. Το μάτι δεν μοιάζει ακριβώς όπως το πρωτότυπο μάτι του κατοικίδιου ζώου σας, αλλά θεωρείται πιο ευχάριστο από το να βλέπει κανείς το κενό της αφαίρεσης του ματιού.

   Πρόγνωση γλαυκώματος. Το γλαύκωμα σπάνια διαγιγνώσκεται αρκετά νωρίς ώστε να επεμβούμε έγκαιρα και να αποκατασταθεί η όραση στο μάτι. Η πρόγνωση γενικά εξαρτάται από την έγκαιρη διάγνωση, τη κατάλληλη ιατρική θεραπευτική αγωγή, και τις τακτικές εξετάσεις. Εξετάσεις πρέπει να γίνονται συχνά, τρεις έως έξι φορές ετησίως για να παρακολουθούνται τα κατοικίδια ζώα, κυρίως αυτών που έχουν μια προδιάθεση για γλαύκωμα.

* Η ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΠΑΠΑΙΩΑΝΝΟΥ ΕΙΝΑΙ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΤΟΥ ΟΦΘΑΛΜΟΛΟΓΙΚΟΥ   ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ “ΠΑΠΑΙΩΑΝΝΟΥ” ΚΤΗΝΙΑΤΡΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ